Huta Lubycka, w centrum miejscowości przy skrzyżowaniu głównej drogi i drogi prowadzącej na północ w kierunku opisanego tu ciekawego krzyża z 1851 roku stoi kamienno żeliwny krzyż. Stoi na niezabudowanej działce, bardzo ładnie wyeksponowany, zadbany i świeżo na biało odmalowany. Gdy kręciłem się koło tego krzyża, mną zainteresował się gospodarz mieszkający po sąsiedzku. Wspomniał przekazaną mu przez dziadków historię tego krzyża. Wspomniał, że opiekują się nim i ostatnio oczyścili go z warstw farby, po czym został ponownie pomalowany już przez innych mieszkańców. Krzyż jest zadbany i nie ma na nim wieloletnich warstw co pozwala odczytać inskrypcję. Krzyż zbudowany jest z dwustopniowego cokołu ozdobionego na górze prostymi rozszerzającymi się gzymsami, w dolnej, szerszej części wykuto delikatne wnęki, w jednej z nich znajduje się inskrypcja. Pomalowany na biało cokół zwieńczony jest pomalowanym na srebrno żeliwnym krzyżem z wizerunkiem ukrzyżowanego Chrystusa i figurkami świętych u jego podnóża. Całość ustawiono na dwustopniowej solidnej podstawie, górna mniejsza część została sfazowana. Gospodarz powiedział, że krzyż ten został postawiony jako wotum dziękczynne za szczęśliwy powrót z wojny (I wojna) do domu. Tylko nie za bardzo rozumie kto go postawił, na krzyżu odczytywał jako Animary Woło.. Wołos… Pewnie chodzi o nazwisko Wołoszyn bardzo popularne w tej okolicy. Na Roztoczu możemy spotkać upamiętnienia postawione w tej intencji, które to mniej lub bardziej nawiązują do okresu wielkie wojny, jednak są one nieliczne. Tu z inskrypcji nie wynika nic co miałoby coś wspólnego z wojną, jednak też nic temu nie zaprzecza i jeśli istnieje taki przekaz ustny, to możemy to przyjąć jako wotum dziękczynne. I nasuwa się pytanie, ile takich ogólnie opisanych krzyży może być poświęconych zarówno poległym jak i darem szczęśliwie ocalałych z wojny.
Inskrypcja jest dość czytelna wykonana w języku polskim
” T[a] FIGURA POSTAWIONA NA CHWAŁĘ BOŻĄ PRZEZ FONDATOR [J]AN I MARY[A] WOŁOS[xxx]” Niestety nie ma roku ufundowania krzyża. Fundatorami może być małżeństwo gdzie mąż wrócił do domu lub też, rodzice dziękują Bogu za powrót syna z wojny. Jednak informacji o tym tu nie ma, pozostaje to tylko w sferze życzeniowych niedopowiedzeń.
tomaszowskie krzyże 